نرخ ارز و امیر محمد تغلق فرمانروای هند

یکی از خوانندگان وبلاگ این سوال رو از من پرسیده:

"لطفا یه توضیح در مورد تاثیر نرخ و نوسانات بازار ارز ، مفهوم تورم واضح چیه . و اینکه چی میشه  اگه  بانک مرکزی زیای د پول چاپ کنه ؟"

-------------------

من اقتصاد دان نیستم که جواب این سوال رو بدونم؛ اما آزمایشگاهی به بزرگی تاریخ وجود داره که میشه بررسیش کرد و متوجه این شد که اگر بانک مرکزی زیادی پول چاپ کنه چی میشه؛

در کتاب ابن بطوطه نوشته محمد علی موحد صفحه 105-106 نوشته شده (نقل به مضمون):  

امیر محمد تغلق یکی از بزرگ ترین  فرمانروایان دوره اسلامی در هند بود. امیر محمد تغلق طرح های بسیار بلند پروازانه ای برای کشاورزی در هند  در سر داشت به نام  اسلوب ( یا اسالیب). بقیه مطالب رو عینا از آن کتاب نقل می کنم:

" به دستور سلطان اراضی قابل کشت در سراسر کشور را به شکل دایره ها مشخص کردند. شعار سلطان آن بود که هیچ زمینی بی زراعت نماند و زمین هایی نیز که زیر کشت هستند در بهتر کردن نوع محصول آنها بکوشند. مثلا به جای جو گندم بکارند و به جای گندم نیشکر و به جای نیشکر انگور و خرما تولید کنند. پول های فراوان در این راه صرف شد؛ به گمان آنکه برنامه ها قرین توفیق خواهد بود. سلطان تغییرلتی نیز در سیستم اداری و مالیاتی کشور داد. بدین گونه نظامی فرسوده و ضعیف راکه به هر جهت هنوز نفسی میزد و اندک رمقی داشت برانداختند و یک مشت متملق و فرصت طلب یا به قول ضیاء برنی<< مطمعان و درماندگان و بی عاقبتان>> کیسه ها انباشتند تا ایشان بر اسالیب سلطان عمل توانند کرد؛ بازار بگیر و بببند رواج یافت روستاییان سر به شورش برداشتند و خزانه دولت خالی گشت. اما خزانه ذهن سلطان هیچگاه از ابتکار اسالیب خالی نبود: تصمیم گرفت به جای زر و سیم در مسکوکات مس به کار برند ( به بانک مرکزی گفت پول زیادی چاپ کن!!!)  از قضا سرکنگبین صفرا فزود سکه مس چنان خوار و ذلیل شد که حکم سنگریزه و سفال گرفت و معاملات متوقف گشت. به ناچار سلطان فرمان داد که سکه های مس را جمع کنند و به جای آن از خزانه مسکوک زر و سیم دهند. و مردم که چنان دیدند بادیه های مس رو تبدیل به سکه کردند و به خزانه اوردند  و به جای آن سکه زر و سیم گرفتند (مردم ریال هاشون رو به دلار تبدیل کردند). و نقشه ای که قرار بود خزانه را از زر و سیم آکنده سازد به زیان بیشتر آن انجامید.

پ ن1: مطالب قرمز رنگ در کتاب نیست و از نویسنده پست هست.

پ ن 2: من همیشه از حامیان افزایش قیمت دلار بودم چرا که باعث میشه مزیت رقابتی تولید کنندگان ما افزایش پیدا کنه و بیکاری کم بشه.

پ ن 3: وقتی که ما حجم پول (ریال) رو اینقدر تو کشور افزایش دادیم (توی 5 سال اخیر نقدینگی 3 برابر شده) مگه امکان داره که قیمت دلار ثابت باشه!!! اگر قرار باشه ما نقدینگی رو هی زیاد کنیم و قیمت دلار افزایش پیدا نکنه؛ اونوقت بانک مرکزی کلی پول چاپ میکرد باهاش می رفت کل امریکا رو می خرید بین مردم ایران تقسیم می کرد!!!