مدل های کرونا

زمانیکه تازه کرونا شروع شده بود، من مدل هایی رو داخل این وبلاگ نوشتم برای پیش بینی رشد کرونا در کشور و نتایج مدل ها هم کاملا غلط از آب در اومد. اینکه نتایج این همه با واقعیت فاصله داشت دلیلش دو چیز بود:

۱) چون بیماری تازه در ایران شروع شده بود، من داده زیادی در مورد ایران در اختیار نداشتم، به خاطر همین برای تخمین پارامترها به داده هایی که از کشور چین در دسترس بود تکیه کردم. اما به دلیل تفاوت های ساختاری ایران و چین، مدل رشد بیماری در ایران و چین خیلی متفاوت بود (و البته به احتمال زیاد دولت چین آمارها رو بسیار دستکاری کرده بود) به خاطر همین پارامترها اشتباه تخمین زده شدند و خوب نتایج هم غلط از آب در آمد.

۲)در اون زمان، کرونا بیماری کاملا ناشناخته ای بود و اطلاعاتی که در موردش منتشر میشد قابل اکا نبود، مثلا اوایل گفته میشد کسی که یکبار به کرونا مبتلا شده دیگه مبتلا نمیشه و یا کرونا از طریق هوا منتشر نمیشه و ... در حالیکه بعدها معلوم میشد همه این گفته ها اشتباه بودن.

============

امروز با اطلاعات جدید دوباره میخواستم برم سراغ اون مدل ها، اما متوجه شدم کدهام داخل لپ تاپی بود که دزدیده شد ازم. بنابراین چون حوصله دوباره نوشتن کدها رو نداشتم. بی خیال شدم. 

 

خوب شاید حالا بپرسید اصلا فرض کنید اون مدل ها جواب خوب هم می دادن، به چه درد می خورن؟ مثلا اگر ما الگوری رشد بیماری رو بدونیم، چه فرقی میکنه با اینکه ندونیم؟ خوب که چی مثلا مدل رشد بیماری رو به دست بیاریم؟

 

========

جواب: اگر مدل های خوبی نوشته میشد، اونوقت میشد حساسیت پارامترهای مدل رو نسبت به تصمیمات مختلف سنجید. مثلا میشد در یک شهر کوچک یک تعطیلی دو هفته ای رو اعمال کرد و بعد براین اساس پارامترهای مدل رو برای حالت قرنطینه کامل تخمین زد. و بعد  این پارامترهای تخمین زده شده رو روی مدل کشوری بیماری اعمال کرد و متوجه شد تعطیلی دو هفته ای چقدر میتواند در کنترل بیماری موثر باشد.آیا این تعطیلی به هزینه های آن می ارزد؟

===========

شاید بیان یک مثال واقعی در این زمینه خوب باشه، در سال ۱۷۶۰ وقتی  در فرانسه (البته کشورش رو زیاد مطمئن نیستم) بحث سر این موضوع در گرفته بود که آیا واکسیناسون در برابر آبله، به صرفه هست یا نه؟

اولین گزارش از مدل سازی ریاضی شیوع بیماری در سال 1760 توسط دانیل برنولی انجام شد. برنولی که به عنوان پزشک آموزش دیده بود ، یک مدل ریاضی برای دفاع از عمل واکسیناسیون در برابر آبله ایجاد کرد. [2] محاسبات حاصل از این مدل نشان داد که واکسیناسیون جهانی علیه آبله ، امید به زندگی را از 26 سال 7 ماه به 29 سال 9 ماه افزایش می دهد.

بنابراین واکسیناسون سراسری در برابر ابله در فرانسه شروع شد.

 

===========

امروز یه دنیل برنولی نیاز هست تا حساب کنه آیا تعطیلی دو هفته ای واقعا میتونه در مقایسه با هزینه هاش به صرفه باشه یا نه؟