قانون ها و تبصره ها

یکی از مشکلاتی که به مقدار زیادی در ایران وجود داره این است که برای هر قانونی انبوهی از تبصره ها و استثناها نوشته میشه! طوریکه عملا اون قانون رو به معنی میکنه.

یک مثال بزنم در دانشگاه ما این قانون وجود داشت که « دانشجویان دکتری قبل از آزمون جامع مدرک معتبر زبان به دانشگاه ارائه کنند»

بعد تا الآن تبصره های زیر روی این قاون زده شده:

تبصره اول: گفته شد که در زمان أزمون جامع نیاز به نمره مشروط است و در زمان دفاع از پروپوزال باید مدرک زبان اصلی رائه شود.

تبصره دوم: بعد از مدتی گفته شد اصلا در زمان آزمون جامع نیاز به مدرک زبان نیست و در زمان دفاع از پروپوزال نیاز به مدرک زبان مشروط است و مدرک زبان اصلی باید در زمان دفاع از رساله ارائه شود.

تبصره سوم: بعد از مدتی تعداد مدارک زبان داخلی معتبر رو که حدود 5 مورد بود به حدود 15 مورد افزایش دادند و تقریبا الآن دارند هر مدرک زبانی را می پذیرند!

====

یعنی به طور متوسط هر سه سال یک تبصره به قانون اصلی زده شده و عملا قانون اولیه با این تبصره ها معنی خودش رو از دست داده! هدف قانون اولیه این بوده که دانشجوی دکتری  تا زمان آزمون جامع مدرک معتبر زبان بیاورد تا وقتی وارد دوره پژوهشی دکتری میشود توانایی زبان انگلیسی مناسبی برای کارهای پژوهشی داشته باشد. ما عملا با این تبصره ها هدف قانون اولیه را از بین بردیم. اولا تعداد مدارک معتبر رو اینقدر زیاد کردیم که عملا کلی آزمون بی کیفیت هم معتبر محسوب میشن و ثانیا گفتیم مدرک زبان در زمان دفاع لازم است یعنی زمانیکه دانشجو تحقیقاتش را انجام داده و دارد فارغ التحصیل میشود. واقعا ارائه مدرک زبان در آن موقع به چه دردی میخورد؟! هدف از درخواست نمره زبان معتبر این بود که با تقویت زبان انگلیسی دانشجو  به او در تحقیقاتش کمک کند. بعد از تمام شدن تحقیقات دانشجو این مدرک به چه دردی میخورد؟!

 

مسئله بعدی این هست که قوانین ما به قدری تبصره دارند، که این همه تبصره و ماده رو کسی نمیتونه یادش نگهداره تا بتونه به اونها عمل کنه. ما یکی از اقوامون که سال ها مینی بوس داشت یک مدتی مینی بوسش رو فروخته بود. بعد از چند سال دوباره مینی بوس خرید ولی این بار راهنمایی رانندگی گفته بود شما باید کارت هوشمندی رانندگی داشته باشید و برای کارت هوشمند دیپلم نیاز است و این فرد هم دیپلم نداشت! بعد از ماه ها اذیت شدن این فرد و رفت و آمد مشخص شد که به این قانون تبصره ای اضافه شده که کسانیکه قبلا مینی بوس داشته اند میتوانند بدون دیپلم کارت هوشمند بگیرند و چون کسی این تبصره یادش نبوده مدت ها این شخص را الکی علاف کرده بودند!

========================

دلیل این وضعیت دو چیز است: 

۱) قانون گذاران برای قانونگذاری به اندازه کافی وقت نمی گذارند و همه جوانب را در نظر نمی گیرند و همینجوری هول هولکی یک چیزی را مینویسند و تصویب می کنند و بعد مجبور میشوند برای اصلاح خرابکاری که کردند انبوهی از تبصره ها را تصویب و ابلاغ کنند.

۲) قانون اولیه خوب نوشته میشه اما گروه های ذی نفوذ فشار می آورند و کلی تبصره به نفع خودشون میگیرن! مثلا کافی است که یک صاحب منصبی تصمیم بگیره که دکتری بخونه، اینقدر به قوانین دکتری تبصره و ماده اضافه می کنند که این شخص کاملا قانونی! بتونه دکتری بگیره. مثلا اگر این  صاحب منصب عزیر دل! نتونه مدرک زبان بیاره! اینقدر قانون رو شکنجه می کنن! و اینقدر وصله پینه بهش میزنن تا مشکل مدرک زبان این دردانه! به شکل کاملا قانونی درست بشه.