یه اصطلاحی هست بهش میگن:Overqualification
که ترجمه تحت اللفظی به فارسی نداره و درواقع هست:
Overqualification is the state of being skilled or educated beyond what is necessary for a job
یعنی: وضعیتی که در آن مهارت و یا آموزش (شخصی) بسیار فراتر از مقداری است که شغل خاصی به آن نیاز دارد.
سال ها قبل (اواخر سال 81) زمانیکه داشتم از مدارکم کپی می گرفتم تا بیام دانشگاه ثبت نام کنم یکی از دوستانم(که دیپلمه بود) رو تو اون عکاسی که داشتم کپی می گرفتم دیدم که داشت از مدارکش کپی می گرفت و می گفت اونها رو برای استخدام تو بانک میخواد.
سال 87 یکی از دوستان دوره لیسانس که رفته بود سربازیش رو تموم کرده بودم دیدم که گفتم چی کار میکنی گفت تازه رفتم و تو بانک استخدام شدم.
هفته قبل یکی از هم دوره ای های لیسانس،(که فوق لیسانس قبول شده بود) بهم زنگ زد و مدارکش رو از دانشگاه میخواست ازش پرسیدم برای چی میخوای گفت، رفتم بانک استخدام شدم برای اونجا میخوام.
این مشاهداتی که تو بالا گفتم تا حد زیادی مفهوم
Overqualification رو به روشنی نشون میده، کاری که 10 سال قبل یه دیپلمه براش اقدام می کرد رو حالا یه فوق لیسانس براش استخدام می کنن.
و این دلیلی نداره جز اینکه ما تو این 10 سال خیلی خیلی بیشتر از نیاز مدرک دانشگاهی تولید کردیم.
یادمه چند وقت پیش یکی از مسولان آموزش و پرورش گفته بود ما میخواهیم کاری کنیم که افراد با مدرک دکتری توی دوره ابتدایی تدریس کنن.
متاسفانه تو جامعه ما نگاه اینه که اگه یه فرد با تخصص بیشتر از نیاز رو استخدام کنیم اون شخص لزوما کار خواسته شده رو بهتر انجام میده. ولی واقعیت اینطور نیست!!! خیلی از این افراد به سرعت انگیزه هاشون رو از دست میدن و تو اغلب موارد بسیار بدتر از افرادی که تخصص کمتری دارن کار می کنن.
شما اینجا زیاد افرادی رو می بینید که مثلا مهندس کامپیوتر هستند اما به عنوان مسول سایت استخدام میشن و حداکثر کار تخصصی که انجام میدن اینه که ویندوز عوض کنن و یا نرم افزار رو کامپیوترهای سایت نصب کنن.
تو اغلب کشورهای دنیا از استخدام افراد اورکوالیفای (همون کلمه بالایی) برای کارهای مختلف اجتناب میکنن دلیلشم اینه که این افراد به دلیل اینکه سطح توانایی ها شون فراتر از کاری هست که انجام میدن یا بعد از مدتی کار رو رها میکنن و دنبال یه شغل سطح بالاتر میرن و یا دائما مشغول غر زدن هستن. جالبه اینجاست که تو اکثر مواقع استخدام کسی که توانمندی کمتری از میزان نیاز داره بهتره چون این شخص رو میشه وادار کرد که توانایی هاش رو افزایش بده اما کسی که توانایی بالاتری داره رو نمیشه مجبور کرد که توانایی هاش رو کاهش بده.
یکی از دوستان تعریف میکرد که برای کار تو شرکتی یکی از شرایطش تسلط به زبان انگلیسی بود و من فکر میکردم وقتی استخدام شدیم صبح تا شب با خارجی ها در ارتباطیم و از زبان استفاده می کنیم و لی بعدش وقتی رفتم اونجا تا زمانیکه کار می کردم حتی یه بار زبان انگلیسی به دردم نخورد.
نمی دونم، آماری هم ندارم ولی فکر میکنم برای 80 درصد مشاغلی که ما الآن داریم و افراد لیسانس به بالا توشون کار میکنن یه دوره آموزش کوتاه مدت 6 ماهه کافی هست و اصلا نیازی به چند سال تحصیل دانشگاهی نیست.