من قویا اعتقاد دارم که یکی از دلایل افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در هفته های اخیر در کشور، استفاده زیاد از ماسک هست. نسبت به چند ماه قبل، الآن استفاده از ماسک زیاد شده و همین موضوع تعداد مبتلایان رو در کشور به شدت افزایش داده. دلایلم هم برای این ادعا اینها هست:
۱) ویروس از طریق عطسه و سرفه و بازدم افراد مبتلا در محیط اطراف پخش میشه. وقتی یک فرد مبتلا از ماسک استفاده نکنه: بینی ما ادمها جوری طراحی شده که با افق زاویه منفی ۴۵ درجه میسازه و این باعث میشه هوای بازدم از بینی ما (و در نتیجه قطرات ریزی که حاوی کرونا ویروس هستن) با این زاویه به سمت زمین حرکت کنن. اگر سرعت خروج هوای بازدم رو از بینی ۶ متر بر ثانیه فرض کنیم (منبع). بنا بر این فرمول معروف در فیزیک داریم ( برای سادگی طبق معمول از مقاومت هوا صرف نظر می کنیم):
و با فرض اینکه
در این صورت باید ببینم بعد از گذشت چند ثانیه، ویروس حدود نیم متر پایین میاد تا نتونه توسط تنفس فرد دیگه ای وارد بدنش بشه.
خوب برای این کار داریم:
با حل این معادله نسبت به
داریم:
. یعنی بعد از حدود ۰.۱۱ ثانیه ویروس حدود نیم متر پایین میاد و دیگه نمی تونه کس دیگه ای رو آلوده کنه. و در همین مدت ویروس حدود
رو طی کنه. و این یعنی وقتی فرد مبتلا از ماسک استفاده نکنه، با بازدم معمولی یک فرد حداکثر در فاصله 45 سانتی متری رو میتونه مبتلا کنه و چون تو حالت عادی ما آدما اغلب فاصله مون از همدیگه بیش از 45سانتی متر هست بنابراین در حالت بدون ماسک ، فرد مبتلا میتونه یک فردی که با اون حدود جداکثر 45 سانتی متر فاصله داره رو مبتلا کنه. که عملا چون فاصله ها بیش از 45 سانتی متر هست، بنابراین نمی تونه با بازدم یک فرد مبتلا ، یه نفر سالم رو مبتلا کنه.
اما وقتی یک فرد مبتلا از ماسک استفاده می کنه ( به خصوص این ماسک های پارچه ای و بدون فیلتر معمولی) باعث میشه، مقداری زیادی ویروس بین ماسک و بینی شخص مبتلا جمع بشه و بخش زیادی از بازدم این شخص این بار از فضای بین ماسک، بینی و گونه ها و با زاوبه ای حدود مثبت 75 درجه ولی با سرعت کمتر (حدس میزنم با سرعتی حدود ۴ متر بر ثانیه ) خارج بشه، در این حالت مدت زمانیکه طول میکشه ارتفاع ویروس نیم متر کاهش پیدا کنه برابر هست با:
که با حل این معادله داریم: ثانیه.
در این مدت این ویروس میتونه حدود
طی کنه. یعنی در این حالت ویروس این توان رو داره که حدود ۹۳ سانتی متر رو طی کنه و چون ما با اغلب افرادی که در حال صحبت کردن هستیم فاصله مون حدود همین ۹۰ سانتی متر هست. بنابراین یک فرد مبتلایی که ماسک زده به راحتی میتونه یک فرد سالم رو در فاصله حدود یک متری مبتلا کنه. در حالیکه اگر ماسک نمی زد، می تونست حداکثر در فاصله 45 سانتی متری کسی رو مبتلا کنه.
۲) همین موضوع درباره عطسه و سرفه هم درسته. در حالت عادی (بدون ماسک) وقتی که فرد مبتلا عطسه و یا سرفه میکند، کمی سر خود را به جلو خم می کند این موضوع باعث میشود که ذرات ریز و ویروس ها با زاویه حدود منفی ۴۵ از دهان و بینی آن شخص خارج شوند و به سرعت کاهش ارتفاع پیدا کنند اما وقتی شخص مبتلا از ماسک استفاده کند، زاویه خروج ، به جای منفی ۴۵ درجه، حدود مثبت ۷۵ درجه شود.
اگر سرعت سرفه را در فرد بدون ماسک 22 متر برثانیه (منبع) و در فرد ماسک دار 12 متر برثانیه فرض کنیم (ماسک از سرعت عطسه می کاهد)
در این حالت یک فرد مبتلای بدون ماسک با عطسه و سرفه، یک نفر در فاصله حدود نیم متری را میتواند مبتلا کند، اما یک فرد ماسک دار میتونه فردی در فاصله حتی ۵ متری رو هم مبتلا کنه.
=======
یکی از ایراداتی که به این استدلال ممکن هست وارد بشه اینه که، ماسک ذرات ویروس رو به خودش جذب میکنه و اجازه نمیده بخش بزرگی از ویروس ها از ماسک خارج و در محیط اطراف پخش بشن. اما این ایراد خیلی وارد نیست. چرا که بعد از حدود یک ساعت ماسک زدن فرد مبتلا، روی ماسک کلی ویروس میشینه که با هوای بازدم و یا سرفه شروع به پخش شدن به اطراف میکنه. اصطلاحا یک حالت steady-state بوجود میاد و بعد از گذشت مدت زمانی میزان ویروسی که ماسک از فرد مبتلا جذب میکنه با مقدار ویروسی که آزاد میکنه برابر میشه. (مگر اینکه ماسک به سرعت و تند تند عوض شود که تقریبا کسی این کار رو نمی کنه!!!)
۳) ماسک برای افراد سالم هم بیفایده است (مگر اینکه از شیلدهای پلاستیکی استفاده بشه) . چون مساحت سطح ماسک زیاده و ویروس های زیادی میان و روی اون میشینن، و چون کسی که ماسک زده اغلب کمی تنگی نفس پیدا میکنه و نیاز داره عمیق تر نفس بکشه، به خاطر همین ویروس ها روی ماسک رو با شدت به داخل بدنش میکشه.
=================
من قویا حدس میزنم اگر استفاده از ماسک کنار گذاشته بشه چیزی در حدود ۵۰ درصد و یا بیشتر از مبتلایان به کرونا کاهش پیدا خواهد کرد.
این فقط یک فرضیه است و نیاز داره که با شواهد اماری هم پشتیبانی بشه.
ا