عظمت تمدن مصر و ریاضیات آن

برخی از اشخاص معروف تاریخ مثل اسکندر مقدونی یا خشایارشاه به نظر ما خیلی قدیمی هستن؛ در حالیکه فاصله  ما و اونها چیزی در حدود 2300 سال هست.حالا تصور  کنید که فردی مثل پادشاه خوفو فرمانراوی مصر از سلسله چهارم؛ چیزی در حدود 4600 سال پیش بر مصر حکومت می کرد و همون موقع ها هم دستور ساخت هرم بزرگ خوفو رو میده(بزرگ ترین هرم جیزه).

یعنی در زمان افرادی مثل اسکندر؛ نگاه اونها به فردی مثل خوفو مثل نگاه فعلی ما به اسکندر هست.فکر کنم هردوت مورخ معروف یونانی 2400 سال قبل؛ خودش شخصا رفته و اهرام مصر رو دیده. در زمان هردوت بیش از 2200 سال از زمان ساخت اهرام گذشته بوده؛ در حالیکه اون موقع جایی مثل تخت جمشید یه ساختمون نوساز بوده!!!

البته در گذشته های دور در بابل (تقریبا عراق کنونی)؛ هم تمدن های بزرگی وجود داشته؛ ولی آثاری که از مصر به جا مونده؛ بسیار بیشتر و عظیم تر هست. آثار باستانی برجای مانده در مصر اینقدر قدیمی هست که آثار باستانی سایر کشورها در برابر اون اصلا باستانی حساب نمیشه!!!

جالبه که بدونید که قدیمی ترین متن ریاضی نوشته شده که الان در دسترس هست؛ یک نوشته مصری به نام پاپیروس مسکو (این نوشته در موزه مسکو نگهداری میشه)هست که مربوط هست به 3900 سال پیش (تقریبا 1500 سال قبل از اینکه این یونانی های مدعی بخوان کشفی تو ریاضی انجام داده باشن!!!)؛ مسئله های جالبی هم داخل این پاپیروس هست که می تونید بعضی هاش رو اینجا بخونید. من حدس می زنم بیشتر از نصف مردم فعلی دنیا هم نتونن مسئله شماره 14 رو حل کنن. متاسفانه نویسنده این متن ریاضی مشخص نیست.

جالبه که در پاپیروس مسکو؛ مسئله شماره 10 اختصاص داره به پیدا کردن مساحت جانبی یک نیم کره(سبد)!!! معلومه که مصریان باستان احتمالا فرمول معرف 4*pi*r^2 برای مساحت جانبی کره رو بلد بودن (البته نه به صورت فرمولی که ما به کار می بریم)!!! (من موندم اونا چطور بدون بلد بودن انتگرال به این فرمول رسیدن). و جالبه که براساس روش اونها و مقایسش با فرمول اصلی که ما داریم عدد Pi ،برابر 3.16 تقریب زده میشه (یعنی مصریان از تقریبا 3.16 برای پی استفاده می کردن) که برای تقریبا 4000 سال پیش عالیه!!! فکر کنم (اونجور که از کتاب تاریخ تمدن ویل دورانت یادم مونده) بابلیان باستان برای عدد پی ار تقریب 3 استفاده می کردن که به مراتب از تقریب 3.16 مصریان بدتر هست؛ و با توجه به پیشرفت بابلیان در ستاره شناسی؛ ویل دوران این تقریب 3 برای عدد پی رو برای بابلیان ناکافی میدونه در حالیکه در مورد تقریب مصریان( و خوبی اون تقریب)، در کتابش به کنایه میگه یکی از افتخارات بشری این بوده که بعد از 4000 سال؛ تقریب 3.16 مصریان رو به 3.14 بهبود داده!!!.)

بعد از پاپیروس مسکو؛ دومین نوشته قدیمی ریاضی؛ پاپیروس رایند هست؛ که مربوط هست به 3700 سال قبل و در موزه بریتانیا نگهداری میشه. نویسنده این متن فردی  به نام آهمس هست. بنابراین میشه گفت قدیمی ترین ریاضیدانی که ما اسمش رو بلدیم باید همین آقا یا خانم آهمس باشه.توی این پاپیروس میشه مسائلی در مورد پیدا کردن شیب هرم و یا مسائلی در زمینه تصاعد هندسی رو دید.

-----

در مورد اهرام مصر هم، من فکر می کنم پادشاه خوفو کار درستی کرد که چند صد هزار نفر آدم رو به کار گرفت تا براش هرم بسازن؛ افرادی که این هرم رو ساختن؛ افتخار کار در بزرگ ترین پروژه مهندسی دنیای باستان نصیب شون شده و باید خوشحال هم باشن (مثل این میمونه که در زمان فعلی یه نفر بخواد در زمینه فرستادن انسان به مریخ مشغول به کار بشه). اگر اون افرد هرم نمی ساختن کلا وقتشون به کارهای بیهوده دیگه ای می گذشت. (مثل بقیه مردم 4500 سال پیش که هرم نساختن!!!)تازه از نظر اقتصادی هم کار پادشاه خوفو (همچنین خفرع و منکورع) به نفع مردم مصر شده و یه جورایی درآمدی که مردم روزگار فعلی مصر از هنر اجدادشون میبرن خیلی بیشتر از هزینه ساخت این اهرام هست.